روش‌ها و شیوه‌های طبقه‌بندی (افراد، اخبار و مکاتبات) در سیره معصومان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه فقه و حقوق پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)، قم، ایران

چکیده

امامان معصوم‰ برای پاسداری و ایجاد امنیت برای جامعه شیعه در برابر دشمنان، روش‌هایی را تعلیم می‌دادند؛ روش‌هایی که گاه حفاظتی، گاه اطلاعاتی بوده اند. این پژوهش می‌کوشد بدین سؤال پاسخ گوید که: نحوه طبقه‌بندی اخبار، افراد و مکاتبات در سیرة ائمه معصوم‰ چگونه بوده است؟ ائمه‰ با اتخاذ شیوه‌های گوناگون، مانند تقیه، رازداری و ... و با بهره‌گیری از ابزارهای گوناگون از قبیل تشکیلات وکالت و نفوذ در دستگاه حاکمان جور از شیعیان و  فرهنگ شیعی محافظت کرده و اسناد و اخبار را از اضمحلال و نابودی حفظ می‌‌‌‌‌کردند. این پژوهش با شیوه استقرایی توصیفی- تحلیلی در صدد ارائه شیوه‌های طبقه‌بندی  اخبار، نامه‌ها و افراد در سیره ائمه‰ است که به صورت پراکنده وجود دارد. با بهره‌گیری از روش‌ها و ابزارهای معصومان‰ که در این مقاله به برخی از کلیدی‌ترین آن‌ها اشاره شده است، می‌توان توطئه‌های دشمنان برضدّ شیعیان، و اسناد و مکاتبات آنان را نقش بر آب کرده به مقابلة اطلاعاتی مبتنی بر آموزه‌های سیرة معصومان‰ به دفاع از ارزش‌ها و کیان نظام اسلامی برخاست .

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
نهج البلاغه ، محمدبن‌ابی‌احمد سیّد رضی (1379).  ترجمة محمد دشتی، قم، انتشارات صُحُفی.
ابن احمد خوارزمی، موفق (1376). المناقب، ترجمة: ابوالحسن حقیقی، قم، مؤسسهْْ النّشر الاسلامی التّابعه لجماعهْْ المدرّسین.
ابن شهرآشوب، مشیرالدّین ابوعبدالله محمدبن‌علی(1404). مناقب آل ابی‌طالب، تحقیق لجنهْْ مِنَ الْاساتذهْْ النّجف الاشرف، نجف، المطبعهْْ الحیدریه.
ابن بابویه، محمدبن‌علی(1377). عیون اخبار الرّضا†، تحقیق لاجوردی، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
ابن فارس بن زکریا، ابی‌الحسین احمد(1361). معجم مقاییس اللغه، به تحقیق وضبط عبدالسّلام محمدهارون، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
الهامی‌نیا، علی‌اصغر(1378). اطلاعات نظامی در اسلام، قم، پژوهشکدة تحقیقات اسلامی.
حرّ عاملی، محمدبن‌حسن(1414). وسائل الشیعه، به تحقیق مؤسسة آل‌البیت‰، قم، مؤسسة آل‌البیت، ج 11.
خوارزمی، موفق‌بن‌احمد(1376). المناقب، ترجمة: ابوالحسن حقیقی، قم، مؤسسهْْ النّشر الاسلامی التّابعه لجماعهْْ المدرسین.
خویی، ابو‌القاسم (1372). معجم رجال‌الحدیث و تفصیل طبقات‌الرّواهْْ، قم، مرکز نشر الثّقافهْْ الاسلامیه.
دهخدا، علی‌اکبر(1373). لغت‌نامه، زیر نظر محمد معین و جعفر شهیدی؛ مقدمه به قلم گروهی از نویسندگان، دانشگاه تهران، تهران.
راغب اصفهانی، ابی‌القاسم الحسین‌بن‌محمد(1332). المفردات فی غریب القرآن، تهران، مکتبهْْ البوذر جمهری المصطفوی.
زبیدی، محمدمرتضی(1386). تاج العروس، من جواهر القاموس، دار لیبیا بنغازی، لیبی.
شبدینی، محمد و ...(1391). سیرة حفاظتی و اطلاعاتی امامان معصوم‰، پژوهشکدة تحقیقات اسلامی، زمزم هدایت.
فیروزآبادی شیرازی، مجدالدّین(1267). قاموس المحیط و قابوس الوسیط، تهران.
کلینی رازی، محمدبن‌یعقوب(1401). الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، بیروت.
طبرسی، ابوعلی فضل‌بن‌حسن(1388). اعلام الوری باعلام الهدی ـ سلسلهْْ مصادر بحارالانوار ـ ، بیروت، دارالمعرفه.
طوسی، ابوجعفر محمدبن‌حسن (1411). الغیبه، قم، مؤسسهْْ معارف اسلامی.
مجلسی، محمدباقر(1403). بحارالانوار، بیروت، داراحیاء التّراث العربی.
مفید، محمدبن‌محمدبن‌نعمان(1413). الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، کنگرة شیخ مفید، قم.
_______(1388). تصحیح الاعتقادات، تصحیح، محمدرضا جعفری، تهران، روشنای مهر.
مطهری، مرتضی(1377). مجموعه آثار؛ سیری در سیرة نبوی، قم، صدرا.
مشکینی، علی(1367). اصطلاحات الاصول، قم، نشر الهادی.
معین، محمد(1363). فرهنگ معین، تهران، چ 26.