اصول حاکم بر دفاع در روابط بین‌الملل از منظر لیبرالیسم و اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه روابط بین الملل دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانش آموخته دکتری روابط بین الملل دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانش آموخته دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه تهران ،تهران، ایران

چکیده

دفاع، جنگ و صلح مفاهیمی‌اند که از دیرباز، با وجود پیشرفت بشریت، جزءِ جداناشدنی زندگی انسان‌ها بوده‌اند؛ انسان‌ها در هیچ زمانی با این مفاهیم بیگانه نبوده‌اند. این اهمیت سبب شد که اندیشمندانی برای رسیدن به صلح و آرامش و گریز از تباهی و مرگ به بررسی علل وقوع جنگ و راه پیشگیری آن همت گماردند. در واقع، همین مسئله زمینة شکل‌گیری رشتة روابط بین‌الملل و حقوق بین‌الملل را فراهم کرد. در این واکاوی خردمندانه، دفاع به‌عنوان کارآمدترین ابزار جلوگیری از وقوع جنگ‌ها شناخته شد؛ در این مقاله، با توجه به اهمیت مبحث دفاع در نظریات روابط بین‌الملل و همچنین اهمیت دیدگاه‌های اسلام در این‌باره، با روش توصیفی تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای به بررسی و مقایسة اصول دفاع از دیدگاه نظریه لیبرال  و اسلام می‌پردازیم. لیبرال‌ها با نظریاتی از قبیل جنگ عادلانه، جگ پیشگیرانه، وابستگی متقابل، صلح دمکراتیک و ... و اسلام نیز با نظریاتی در باب جهاد و دفاع به این مفاهیم پرداخته‌اند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
ابراهیمی، شهروز (1389). «رویکرد اسلامی به روابط بین الملل در مقایسة رویکردهای رئالیستی و لیبرالیستی»، دانش سیاسی، س 2، ش 6 .
خانی، محمدحسن (1385). «بررسی تطبیقی مبانی حقوق بشردوستانه در اسلام و مسیحیت»، دانش سیاسی، ش 4.
خمینی [امام]، روح‌الله (؟؟؟). تحریرالوسیله، تهران.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1389). «مبانی فرانظری نظریه اسلامی روابط بین الملل»، فصلنامة بین‌المللی روابط خارجی، س 6، ش 2.
ستوده، محمد (1382). «ماهیت انسان و روابط بین الملل»، علوم سیاسی، شماره 22.
طباطبایی، سیدمحمدحسن (1417). تفسیرالمیزان، ترجمة محمدتقی مصباح یزدی، چ 3، قم: مؤسسة مطبوعات دارالعلم.
طوسی (1401). تهذیب الاحکام، بیروت.
طوسی، محمدبن‌حسن (1409). النهایهْْ، موسوعهْْ الینابیع الفقهیه، قم: قدس محمدی.
عبدالعظیم، احمد فروغ (1386). «لیبرالیسم جنگ: خشونت در نظریة سیاسی لیبرال»، اعتماد ملی.
عسگرخانی، ابومحمد (1383). رژیم‌های بین المللی، تهران: ابرار معاصر.
عظیمی شوشتری، عباسعلی (1387). «قوانین و مقررات کلی جنگ و دفاع در اسلام»، مصباح، س 6، ش 22.
قوام، عبدالعلی (1384). روابط بین‌الملل: نظریه‌ها و رویکردها، تهران: سمت.
مشیرزاده، حمیرا (1384). تحولات نظری در روابط بین‌الملل، تهران: سمت.
مطهری، مرتضی (1350). جهاد، تهران: صدرا.
نجفی، محمدحسن (1376). جوهرالکلام، تهران: دارالکتب الاسلامیهْْ.
نوع‌پرست، زهرا (1390). «دموکراسی، عدالت و صلح»، فصلنامة تخصصی علوم سیاسی، ش 9.
Cortight, David (2008), Peace: A Short History of Movement and Ideas, Cambridge: Cambridge university press.
Danilovic, Resna&Joe Clare (2009), "The Kantiam Liberal Peace", American Journal of Political Science, Vol. 51.
Elman, Miriam Fendius (1997). Paths to Peace: Is Democracy the Answer?, Massachusetts: MIT Press.
Hobson, John M (2001). The State and International Relations, Cambridge: Cambridge University Press.
Ignatieff, Michael (2003). Empire Lite: Nation-building in Bosnia, Kosovo, Afghanistan, London: Vintage.
Lipset, Seymour Martin (1995). The Encyclopedia of Democracy, London: Routledge [Vol. III].
Mandelbaum, Michael (1988). The Fate of Nations: The Search for National Security in the Nineteenth and Twentieth Centuries, Cambridge: Cambridge University Press.
Nye, Joseph S. (2004). Soft Power: The Means to Success in World Politics, New York: Public Affairs.
Nye, Joseph S (2011). The Future of Power, New York: PublicAffairs.
Oneal, Bruce Russett and John R. (2001). Triangulating Peace: Democracy, Interdependence and International Organization, New York: W.W.Notron & Company.
Tusicisny, Andrej (2007). "Security Communities and Their Values: Taking Masses Seriously", International Political Science Review, Vol. 28. pp. 425–449.